মধ্য প্রাচ্যৰ ৰাজ্য লেবাননৰ ৰাজধানী বেইৰুটৰ বন্দৰ অঞ্চলত অসুৰক্ষিত অৱস্থাত গুদামত ৰখা ২,৭৫০ টন এম’নিয়াম নাইট্রেটত সংঘটিত বিস্ফোৰণৰ বিভীষিকাই জোকাৰণি তুলিছে বিশ্বত৷ এই বিস্ফোৰণৰ ফলত ধ্বংস হৈছে ৰাজধানী চহৰখনৰ বহু প্রাসাদ৷ জ্বলি গৈছে কেইবাশও বাহন৷ অকল সেয়াই নহয়, বিস্ফোৰণৰ ফলত সমগ্র বেইৰুটত সৃষ্টি হৈছিল ৩.৩ প্রাবল্যৰ কম্পনাংক৷ তাৎক্ষণিকভাৱে এই বিস্ফোৰণত শতাধিক লোকে প্রাণ হেৰুৱায়৷ পৰৱর্তী সময়ত মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাই ডেৰ শতাধিকলৈ৷ ইফালে ৫ সহস্রাধিক লোক এই ভয়াৱহ বিস্ফোৰণত গুৰুতৰভাৱে আহত হৈছে৷ আহত লোকসকলক ৰাজধানী বেইৰুটৰ হাস্পতালত চিকিৎসা কৰাৰ ক্ষেত্রত দেশখনৰ চৰকাৰ নতুন সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে৷ কাৰণ ইমানসংখ্যক গুৰুতৰভাৱে আহত লোকক তাৎক্ষণিকভাৱে চিকিৎসা প্রদান কৰাৰ ক্ষমতা নাই লেবাননৰ৷ গতিকে আন্তর্জাতিক সম্প্রদায়ে দেশখনৰ এই মহাবিপর্যয়ৰ সময়ত সাহায্যৰ হাত আগবঢ়োৱা পৰিলক্ষিত হৈছে৷ বেইৰুটৰ মেয়ৰ মাৰৱান আবুডে সংবাদ মাধ্যমক জনোৱা অনুসৰি বিস্ফোৰণৰ ফলত কেইবাশ মিটাৰলৈ আৱাসিক প্রাসাদবোৰ ধ্বংস হোৱাৰ ফলত গৃহহীন হৈছে তিনি লক্ষাধিক লোক৷ তাৎক্ষণিকভাৱে চৰকাৰে বেইৰুটৰ পুনৰ নির্মাণ এক দুঃসাধ্য কাম হ’ব বুলিও ঘোষণা কৰিছে৷ চৰকাৰৰ তৰফৰ পৰা সদৰী কৰা অনুসৰি ক্ষতিগ্রস্ত বাসগৃহবোৰৰ পুনৰ নির্মাণতেই খৰচ হ’ব ১৫০০ কোটি মার্কিন ডলাৰ৷ ২০১৩ চনত ৰাছিয়ান মালিকানাধীন এখন কার্গ’ জাহাজ বেইৰুটৰ বন্দৰত উপস্থিত হৈছিল এই বৃহৎ পৰিমাণৰ এম’নিয়াম নাইট্রেট লৈ৷ কিন্তু জাহাজখনৰ যান্ত্রিক বিজুতিৰ বাবেই এই এম’নিয়াম নাইট্রেট বন্দৰতে ৰখা হয়৷ পৰৱর্তী সময়ত জাহাজ আৰু বৃহৎ পৰিমাণৰ এম’নিয়াম নাইট্রেটৰ কোনো গৰাকী বিচাৰি উলিয়াবলৈ সক্ষম নহ’ল লেবানন৷ কেইবাটাও সংবাদ সংস্থাৰ প্রতিবেদন অনুসৰি লেবানন চৰকাৰৰ কেইবাগৰাকীও জ্যেষ্ঠ মন্ত্রী বিষাক্ত এম’নিয়াম নাইট্রেটৰ চোৰাং সৰবৰাহত জড়িত আছিল৷ সেয়া এক অন্য বিষয়৷ কিন্তু এই বিষাক্ত ৰাসায়নিক সামগ্রী কোনোধৰণৰ সুৰক্ষা ব্যৱস্থা গ্রহণ নকৰাকৈয়ে বেইৰুট প্রশাসনে বন্দৰৰ গুদামত বন্ধ কৰি ৰখাটো আছিল আশ্চর্যকৰ বিষয়৷ সাধাৰণতে কৃষিক্ষেত্রত সাৰ আৰু বিস্ফোৰক হিচাপে এম’নিয়াম নাইট্রেট ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ ইয়াৰ ভয়াৱহতা সম্পর্কত কোনো এখন দেশৰ চৰকাৰে কেতিয়াও গুৰুত্ব আৰোপ কৰা পৰিলক্ষিত হোৱা নাই৷
ৰাসায়নিক সামগ্রীয়ে ঘটাব পৰা বিপর্যয়ৰ বিষয়টোক গুৰুত্ব আৰোপ নকৰাৰ বাবেই আজি বেইৰুট সন্মুখীন হৈছে বিভীষিকাৰ৷ লক্ষণীয়ভাৱে বিশ্বজুৰি বিভিন্ন সময়ত ৰাসায়নিক ক্ষেত্রৰ দুর্যোগে অসংখ্য লোকৰ প্রাণ কাঢ়িছে৷ ১০১৬ চনৰ পৰা আজিলৈকে পৃথিৱীজুৰি ৩০টাকৈ এনে বিপর্যয়ৰ ঘটনা সংঘটিত হৈছে৷ অৱশ্যে ইয়াৰ কেবাটাও মানুহৰ অভিসন্ধিমূলক বিপর্যয় হিচাপে সংঘটিত হৈছে৷ ১৯৪৭ত টেক্সাছ চহৰত এম’নিয়াম নাইট্রেট বিস্ফোৰণৰ ফলত ৬ শতাধিক লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ এই বিস্ফোৰণত ধ্বংস হৈছিল ৫ শতাধিক বাসগৃহ৷ সেইদৰে ১৯৯৫ চনত আমেৰিকান সন্ত্রাসবাদী টিম’থি মেকভেইগ আৰু পেৰী নিক’লছে ৰাসায়নিক সামগ্রীৰে প্রস্তুত কৰা ট্রাক বোমাৰে ওকলাহোমা চহৰত সংঘটিত কৰিছিল নৰসংহাৰ৷ য’ত ১৬৮গৰাকী লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ মাত্র ৫ বছৰ পূর্বে চীনা চহৰ টিয়ানজিনত ৮০০ টন এম’নিয়াম নাইট্রেট মজুত ৰখা গুদাম এটাত সংঘটিত বিস্ফোৰণত প্রাণ হেৰুৱাইছিল ১৭৩গৰাকী লোক৷ এনে ভয়াৱহ ইতিহাস থকা সত্ত্বেও বেইৰুট প্রশাসন কিয় অসুৰক্ষিত এম’নিয়াম নাইট্রেটৰ গুদামক লৈ উদ্বিগ্ণ নাছিল সেয়া আশ্চর্যৰ বিষয়৷ বিধ্বংসী বিস্ফোৰণৰ পিছত এতিয়া বেইৰুটত কেৱল আহত লোকৰ আর্ত চিৎকাৰ শুনাৰ পিছত বিশ্ববাসী হতচকিত হৈ পৰিছে৷ কিন্তু ইয়াৰ পৰা বিশ্বই কি শিক্ষা গ্রহণ কৰিব সেয়াহে হৈছে গুৰুত্বপূর্ণ প্রশ্ণ৷ বেইৰুটৰ ঘটনাই যদি বিশ্ববাসীক ৰাসায়নিক বিভীষিকা সন্দর্ভত সজাগ নকৰে, তেন্তে ইয়াৰ পুনৰাবৃত্তি বাৰে বাৰে ঘটিব৷