১২১খন দেশৰ ৰেংকিঙত ভাৰত ১০৭ নম্বৰত : গ্ল’বেল হাংগাৰ ৰিপ’ৰ্টত সন্তুষ্ট নহয় কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ

বিশেষ বাৰ্তা, ১৫ অক্টোবৰঃ গ্ল’বেল হাংগাৰ ইনডেক্স-২০২২ সন্দৰ্ভত ১২১খন দেশৰ ৰেংকিঙৰ তালিকা প্ৰকাশ কৰা হৈছে। যাৰ ভিতৰত ভাৰতৰ সংখ্যা ১০৭ নম্বৰ। এই সন্দৰ্ভত চৰকাৰৰ পৰা এটা উত্তৰ আহিছে। চৰকাৰৰ হৈ কোৱা হৈছিল যে জনসংখ্যাৰ খাদ্য সুৰক্ষা আৰু পুষ্টিৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ নকৰা জাতি হিচাপে ভাৰতৰ ভাবমূৰ্তি কলংকিত কৰাৰ প্ৰচেষ্টা হাতত লোৱা হৈছে। খাদ্য সুৰক্ষা সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবে চৰকাৰে কেতবোৰ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। বাৰ্ষিকভাৱে প্ৰকাশ পোৱা ভুল তথ্যসমূহ গ্ল’বেল হাংগাৰ ইনডেক্সৰ এটা চিহ্ন যেন লাগে। আয়াৰলেণ্ড আৰু জাৰ্মানীৰ বেচৰকাৰী সংস্থা, কনচাৰ্ণ ৱৰ্ল্ডৱাইড আৰু ৱেল্ট হাংগাৰ হিলফে প্ৰকাশ কৰিছে গ্ল’বেল হাংগাৰ ৰিপ’ৰ্ট-২০২২ য’ত ভাৰতে ১২১খন দেশৰ ভিতৰত ১০৭ নম্বৰ স্থান লাভ কৰিছে। এই সূচকাংকটো অনাহাৰৰ এক ভুল পৰিমাপ আৰু ই গুৰুতৰ পদ্ধতিগত সমস্যাত ভুগিছে। সূচকাংক গণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা চাৰিটা সূচকৰ ভিতৰত তিনিটা শিশুৰ স্বাস্থ্যৰ সৈতে জড়িত আৰু ই সমগ্ৰ জনসংখ্যাক প্ৰতিফলিত নকৰে। ভাৰত চৰকাৰে কয় যে চতুৰ্থ আৰু আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ সূচক অৰ্থাৎ অপুষ্টিকৰ জনসংখ্যাৰ অনুপাত (PoU) ৩০০০ জনৰ অতি কম নমুনাৰ ওপৰত চলোৱা এক অ’পিনিয়ন প’লৰ ভিত্তিত অনুমান কৰা হৈছে। এই প্ৰতিবেদনত কেৱল স্থল বাস্তৱতাৰ সৈতে মতানৈক্যই নহয়, বিশেষকৈ ক’ভিড মহামাৰীৰ সময়ত জনসাধাৰণৰ খাদ্য সুৰক্ষা সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবে চৰকাৰে কৰা প্ৰচেষ্টাক ইচ্ছাকৃতভাৱে আওকাণ কৰা হৈছে। FAO ৰ অনুমান Gallup World Poll ৰ জৰিয়তে কৰা “Food Insecurity Experience Scale (FIES)” জৰীপৰ মডিউলৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে, যিটো ৩০০০ জন উত্তৰদাতাৰ নমুনাৰ আকাৰৰ সৈতে ৮টা প্ৰশ্নৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা মতামত সমীক্ষা। চৰকাৰে কয় যে FIES ৰ জৰিয়তে লোৱা এটা সৰু নমুনাৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা তথ্যৰ সহায়ত ভাৰতৰ বাবে পুষ্টিহীন জনসংখ্যাৰ অনুপাত (PoU) হিচাপ কৰা হৈছে যিটো কেৱল ভুল নহয়, নীতিহীনও। গ্ল’বেল হাংগাৰ ৰিপ’ৰ্ট প্ৰকাশ কৰা কনচাৰ্ণ ৱৰ্ল্ডৱাইড আৰু ৱেল্ট হাংগাৰ হিলফৰ প্ৰকাশন সংস্থাই প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰাৰ পূৰ্বে স্পষ্টভাৱে নিজৰ কাম সঠিকভাৱে কৰা নাছিল। ভাৰত চৰকাৰে আৰু কয় যে ইয়াৰ পৰিসংখ্যাগত উৎপাদন যোগ্যতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নহ’ব বাবে FIES জৰীপ মডিউলৰ তথ্যৰ ভিত্তিত এনে অনুমান ব্যৱহাৰ নকৰাৰ বাবে ২০২২ চনৰ জুলাই মাহত এই বিষয়টো FAOৰ সৈতে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। অৱশ্যে এই বিষয়ত অধিক কাম কৰা হ’ব বুলি আশ্বাস দিয়া হৈছিল। এনে ধৰণৰ মতামত থকাৰ পাছতো গ্ল’বেল হাংগাৰ ইনডেক্সৰ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ পোৱাটো অতিশয় দুখজনক। এই সমীক্ষাত সোধা কিছুমান প্ৰশ্ন এনেধৰণৰ- “যোৱা ১২ মাহৰ ভিতৰত এনেকুৱা এটা সময় আছিল নেকি যেতিয়া, ধন বা অন্যান্য সম্পদৰ অভাৱত আপুনি চিন্তিত হৈছিল যে আপোনাৰ খাবলৈ পৰ্যাপ্ত খাদ্য নাথাকিব? আপুনি কি কৰিলে।” ভাবি চাওকচোন? ইয়াতকৈ কম খাইছিলা নেকি?” এইটো স্পষ্ট যে এনে প্ৰশ্নবোৰে চৰকাৰে প্ৰদান কৰা পুষ্টিৰ সহায় আৰু খাদ্য সুৰক্ষাৰ আশ্বাসৰ বিষয়ে সঠিক তথ্য বিচৰা নাই। খাদ্য বেলেন্স শ্বীটৰ পৰা FAO য়ে অনুমান কৰা অনুসৰি ভাৰতত জনমূৰি খাদ্য শক্তিৰ যোগান বছৰৰ পিছত বছৰ ধৰি বৃদ্ধি পাইছে আৰু দেশত অপুষ্টিৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি হোৱাৰ কোনো কাৰণ নাই। এই সময়ছোৱাত চৰকাৰে খাদ্য সুৰক্ষা সুনিশ্চিত কৰাৰ বাবে কেতবোৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰে। ভাৰত চৰকাৰে বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ খাদ্য সুৰক্ষা কাৰ্যসূচী চলাই আছে। দেশত ক’ভিড-১৯ৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা অৰ্থনৈতিক বিঘিনিৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি ২০২০ চনৰ মাৰ্চ মাহত চৰকাৰে প্ৰায় ৮০ কোটি ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সুৰক্ষা আইন (এন এফ এছ এ) হিতাধিকাৰীক অতিৰিক্ত বিনামূলীয়া খাদ্য শস্য (চাউল/ঘেঁহু) বিতৰণ কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰী গৰীব কল্যাণ অন্ন যোজনা (PM-GKAY)ৰ অধীনত প্ৰতিজন ব্যক্তিক প্ৰতিমাহে ৫ কেজি প্ৰদান কৰা হৈছে। চৰকাৰে জনোৱা মতে, এতিয়ালৈকে PM-GKAY আঁচনিৰ অধীনত চৰকাৰে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহক প্ৰায় ১১২১ লাখ মেট্ৰিকটন খাদ্য শস্য আবণ্টন দিছে। এই আঁচনি ২০২২ চনৰ ডিচেম্বৰলৈ বৃদ্ধি কৰা হৈছে। ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ জৰিয়তে বিতৰণ কৰা হৈছে, যিসকলে নিজেই হিতাধিকাৰীসকলক দালি, খাদ্য তেল, মছলা আদি যোগান ধৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাক আগুৱাই লৈ গৈছে। ভাৰতৰ ১৪ লাখ অংগনবাড়ীত অংগনবাড়ী কৰ্মী আৰু সহায়কাৰীয়ে পৰিপূৰক পুষ্টি বিতৰণ কৰে। প্ৰতিদিনে হিতাধিকাৰী সকলৰ ঘৰতেই ডেলিভাৰী কৰা হৈছিল টেক হোম ৰেচন। প্ৰধানমন্ত্ৰী মাতৃ বন্দনা যোজনাৰ অধীনত ডেৰ কোটিৰো অধিক পঞ্জীয়নভুক্ত মহিলাক প্ৰথম সন্তানৰ জন্মৰ সময়ত গৰ্ভাৱস্থা আৰু প্ৰসৱৰ পিছৰ সময়ছোৱাত মজুৰি সহায়ক আৰু পুষ্টিকৰ খাদ্যৰ বাবে ৫০০০ টকা প্ৰদান কৰা হৈছিল। চৰকাৰে জনোৱা মতে, গ্ল’বেল হাংগাৰ ইনডেক্সত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা পি অ’ ইউৰ বাহিৰেও আন তিনিটা সূচক মূলতঃ শিশুৰ সৈতে জড়িত। ৫ বছৰৰ তলৰ শিশুৰ স্তনপান, অপচয় আৰু মৃত্যুৰ হাৰ, এই সূচকসমূহ ভোকৰ উপৰিও খোৱাপানী, অনাময়, পৰিৱেশ আদি বিভিন্ন কাৰকৰ ফল। শিশুৰ স্বাস্থ্যৰ সৈতে জড়িত সূচকৰ ওপৰত মূলতঃ ভিত্তি কৰি অনাহাৰৰ হিচাপ কৰাটো বৈজ্ঞানিক বা যুক্তিসংগতও নহয়।