নিয়মীয়া বাৰ্তা, ২৩ এপ্ৰিলঃ ড্রেগনৰ দেশত প্রাদুর্ভাৱ ঘটা ন’ভেল ক’ৰোনা ভাইৰাছ (ক’ভিড–১৯)ৰ কবলত পৰি একবিংশ শতিকাৰ মানৱ সভ্যতা সম্প্রতি চৰম সংকটৰ মাজত ককবকাই আছে৷ জনস্বাস্থ্যৰ সমান্তৰালভাৱে অর্থনৈতিক–সামাজিক প্রতিটো খণ্ডকেই মোক্ষম আঘাত হানিছে ‘ক’ভিড–১৯’–এ৷
বিশেষকৈ প্রাণঘাতী ভাইৰাছৰ সংক্রমণ প্রতিৰোধকল্পে দেশে দেশে লকডাউন বলৱৎ কৰাৰ ফলত মহামন্দাৰ গ্রাসত থকা বিশ্ব অর্থনীতিৰ অৱস্থাৰ অধিক অৱনতি ঘটিছে৷ তদুপৰি লকডাউন ঘোষিত হোৱাৰ পাছতো ভাৰতসহ বিভিন্ন ৰাষ্ট্রত বৃদ্ধি হৈ গৈ আছে ন’ভেল ক’ৰোনা ভাইৰাছত আক্রান্ত–মৃতকৰ সংখ্যা৷
ইয়াৰ মাজতে শৈক্ষিক ক্ষেত্রখনতো ন’ভেল ক’ৰোনা ভাইৰাছৰ বিৰূপ প্রভাৱ স্পষ্ট হৈছে৷ ৰাষ্ট্রসংঘৰ অন্যতম গুৰুত্বপূর্ণ সংস্থা ‘ইউনেস্কো’ (ইউনাইটেড নেচনছ এডুকেচনেল, ছাইণ্টিফিক এণ্ড কালচাৰেল অর্গেনাইজেচন)–এ শেহতীয়াকৈ সদৰী কৰিছে বিশ্বৰ শিক্ষা জগতখনলৈ ন’ভেল ক’ৰোনা ভাইৰাছে নমাই অনা অন্ধকাৰৰ অশুভ বার্তা৷ ‘ইউনেস্কো’ৰ তথ্য অনুসৰি প্রাণঘাতী ভাইৰাছৰ প্রাদুর্ভাৱ তথা সমগ্র বিশ্বতে অতি ব্যাপক হাৰত ইয়াৰ সংক্রমণৰ ফলত দেশে দেশে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহ বন্ধ হৈ পৰাত ১৫৪ কোটি শিক্ষার্থী ক্ষতিগ্রস্ত হৈছে৷ লক্ষণীয়ভাৱে আনুষ্ঠানিক অধ্যয়নত বিৰূপ প্রভাৱ পৰা এই ১৫৪ কোটি ছাত্র–ছাত্রী সামগ্রিকভাৱে প্রাথমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা বিশ্ববিদ্যালয় পর্যায়ৰ৷ উল্লেখ্য যে বিশ্বৰ অন্যান্য দেশৰ লগতে ভাৰততো দিনকদিনে ক’ভিড–১৯ত আক্রান্ত আৰু মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ গৈ আছে৷ প্রাণঘাতী ভাইৰাছৰ সংক্রমণ ৰোধৰ উদ্দেশ্যে ইতিপূর্বে দেশত বলৱৎ কৰা হৈছে লকডাউন৷ লকডাউনৰ এই সময়ছোৱাত অসমৰ লগতে প্রতিখন ৰাজ্যতে শিক্ষানুষ্ঠান বন্ধ ৰখা হৈছে৷ আনকি ছাত্র–ছাত্রীসকলৰ বিভিন্ন পৰীক্ষাও বাতিল কৰা হৈছে এই সময়ছোৱাত৷ ইয়াৰ ফলত স্বাভাৱিকতে ছাত্র–ছাত্রীসকলৰ শৈক্ষিক তথা বিদ্যায়তনিক দিশত বিৰূপ প্রভাৱ পৰাৰ আশংকা প্রকট হৈ পৰিছে৷
শিক্ষানুষ্ঠান বন্ধ ৰাখিবলগীয়া হোৱা সন্দর্ভত সংবাদ প্রতিষ্ঠান পিটিআইৰে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত গুৰুত্বপূর্ণ মন্তব্য কৰিছে ‘ইউনেস্কো’ৰ শিক্ষা বিষয়ক সহকাৰী সঞ্চালকপ্রধান ষ্টেফেনিয়া গিয়ান্নিনিয়ে৷ তেওঁৰ মতে, এনেদৰে শিক্ষানুষ্ঠান বন্ধ ৰখাটো বিদ্যালয় আধাতে ত্যাগ কৰা (ড্রপ আউট) ছাত্র–ছাত্রীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ অশনি সংকেত হ’ব পাৰে৷ লগতে ই শিক্ষাত অদূৰ ভৱিষ্যতে লিংগ ব্যৱধান বৃদ্ধি কৰিব৷ বিশেষকৈ ছাত্রীসকল ইয়াৰ বাবে সন্মুখীন হ’ব মাৰাত্মক ক্ষতিৰ৷ লিংগ বৈষম্য, যৌন শোষণ, সময়ৰ পূর্বে গর্ভধাৰণ আৰু আগতীয়াকৈ বিবাহত বহাৰ বাবে জোৰ–জুলুম কৰা আদি কার্যত ই উদগনি যোগাব৷
সমগ্র বিষয়টোক লৈ প্রতিক্রিয়া ব্যক্ত কৰি ‘ইউনেস্কো’ৰ শীর্ষ বিষয়াগৰাকীয়ে স্পষ্টভাৱে কয়– ‘আন্তর্জাতিকভাৱে শিক্ষাগ্রহণ কৰি থকা মুঠ ছাত্র–ছাত্রীসকলৰ ভিতৰত ৮৯ শতাংশই সম্প্রতি ক’ভিড–১৯ৰ পৰিপ্রেক্ষিতত শিক্ষানুষ্ঠানৰ বাহিৰত থাকিবলগীয়া হৈছে৷ এই ৮৯ শতাংশই প্রতিনিধিত্ব কৰা শিক্ষার্থীৰ মুঠ সংখ্যা হ’ব ১৫৪ কোটি৷ তেওঁলোক বিদ্যালয় পর্যায়ৰ পৰা বিশ্ববিদ্যালয় পর্যায়ৰ ছাত্র–ছাত্রী৷
আটাইতকৈ গুৰুত্বপূর্ণ কথাটো হ’ল সাম্প্রতিক পৰিস্থিতিৰ কাৰণে শিক্ষানুষ্ঠানলৈ নোযোৱাকৈ থকা উক্ত ১৫৪ কোটি শিক্ষার্থীৰ ভিতৰত প্রায় ৭৪ কোটিয়েই ছাত্রী৷ এওঁলোকৰ আকৌ ১১ কোটি ছাত্রী উন্নয়নশীল দেশৰ একেবাৰে নিম্ন স্থানত থকা ৰাষ্ট্রসমূহত বসবাস কৰা৷ য’ত শিক্ষাগ্রহণ কৰাটো একপ্রকাৰ সংগ্রাম ৰূপে চিহ্ণিত হৈছে৷ শিক্ষানুষ্ঠানৰ দুৱাৰ পুনৰ মুকলি হ’লেও একাংশ ছাত্রীয়ে আনুষ্ঠানিক শিক্ষা গ্রহণ কৰিবলৈও যে ঘূৰি আহিব, তাক লৈ তেওঁ সংশয় ব্যক্ত কৰে৷ অস্থায়ীভাৱে হ’লেও শিক্ষানুষ্ঠান বন্ধ ঘোষণাই বিভিন্ন দিশত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে বুলি মন্তব্য কৰি তেওঁ কয় যে শৈক্ষিক উৎকর্ষতাত ই বিৰূপ প্রভাৱ পেলায়৷
যেতিয়া শিক্ষানুষ্ঠান বন্ধ কৰি দিয়া হয়, তেতিয়া শৈক্ষিক পাৰদর্শিতাই সমস্যাৰ সন্মুখীন হয়৷ ঠিক সেইদৰে অন্যান্য দিশতো ই সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে৷ বিশেষকৈ পিতৃ–মাতৃয়ে সন্তানৰ লালন–পালনত অধিক সময় দিবলগীয়া হোৱাৰ বাবে তেনে পৰিয়ালৰ অর্থনীতিক সমস্যাত পেলাব পাৰে৷ এনে অৱস্থাত ‘ইউনেস্কো’ৰ শীর্ষ বিষয়াগৰাকীয়ে ছটা গুৰুত্বপূর্ণ পৰামর্শ ৰণকৌশল হিচাপে গ্রহণ কৰিবলৈ চৰকাৰৰ প্রতি পৰামর্শ আগবঢ়াইছে৷ এই পৰামর্শ দুটা হ’ল– সঠিক দূৰৱর্তী শিক্ষা গ্রহণৰ আখৰা, ডিজিটেল ক্ষেত্রৰ বিবেচনা, মুখ্য সেৱাসমূহক সুৰক্ষা প্রদান, যুৱপ্রজন্মক নিয়োজিত কৰা আৰু শিক্ষক–সামাজিক সমুদায়ৰ মাজত সমন্বয় গঢ়ি তোলা৷