নিয়মীয়া বাৰ্তা
অসমৰ সৰ্বাধিক প্ৰচলিত দৈনিক বাতৰিকাকত

বিশেষ লেখা : মাতৃভাষাত শিক্ষাই আত্মনির্ভৰতা উজ্জীৱিত কৰিব

অমিত শ্বাহ

আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱৰ এই বর্ষটোত ১৬ অক্টোবৰ সোণালী আখৰেৰে লিপিবদ্ধ হ’ব৷ এই দিনটো ভাৰতৰ শৈক্ষিক ব্যৱস্থাটো নৱজাগৰণ হিচাপে চিহ্ণিত হ’ব৷ মধ্যপ্রদেশ চৰকাৰে হিন্দীত চিকিৎসা শিক্ষা আৰম্ভ কৰিছিল৷ ফলত মাতৃভাষাত শিক্ষাৰ দিশত প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীৰ প্রথম অধ্যায় হিচাপে লিপিবদ্ধ হৈছে৷
গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্রনাথ ঠাকুৰে কৈছিল– ভাৰতীয় সংস্কৃতি পূর্ণাংগ ৰূপত ফুলা পদুম ফুলৰ দৰে৷ প্রতিটো পাতেই আমাৰ আঞ্চলিক ভাষাবোৰৰ লেখীয়া৷ যিকোনো এটা পাত নষ্ট কৰিলেই পদুমৰ সৌন্দর্য ম্লান কৰিব৷ মই বিচাৰোঁ আঞ্চলিক ভাষাসমূহ ৰাজ্যসমূহৰ ৰাণী হৈ থাকক আৰু হিন্দী কেন্দ্রত থকা উচিত৷ এই বাক্যশাৰীৰে গুৰুদেৱে ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু ভাষাগত বৈচিত্র্যৰ সমৃদ্ধিশালীতাক সুন্দৰভাৱে বর্ণনা কৰিছে৷ একেদৰে ভার্টেণ্ডু হৰিচন্দ্রজীৰ ‘নিজ ভাষা’ৰ বর্ণনাত সার্বজনীন ৰূপত দক্ষিণৰ পৰা উত্তৰলৈকে আৰু পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈকে আমাৰ নিজা সকলো ভাষাক ভাৰতীয় ভাষাত অন্তর্ভুক্ত কৰিছে৷ ভাষাসমূহত ভাৰত আৰু ভাৰতীয়তাৰ সাংস্কৃতিক আৰু ঐতিহাসিক দৃষ্টিভংগী সাৰমর্ম ৰূপত গভীৰভাৱে অন্তর্ভুক্ত হৈ আছে৷ এই ভাষাই এজন ব্যক্তিক জাতি আৰু তাৰ সংস্কৃতি অপৰিহার্য মনোভাব আৰু সত্তাৰ সৈতে সংযোগ কৰে৷
এই প্রসংগতেই আমি বুজিব লাগিব যে কোনোধৰণৰ পক্ষপাতিত্ব নোহোৱাকৈ হিন্দী ভাষা আন কোনো ভাৰতীয় ভাষাৰ লগত সংঘাতত লিপ্ত নহয়৷ কেতিয়াবা অন্য ভাষাৰ বিপৰীতে হিন্দী ভাষা চলে বুলি ভ্রান্ত ধাৰণা বিয়পি পৰে৷ সত্যৰ পৰা আন একোৱেই লুকুৱাব নোৱাৰে৷ হিন্দী হৈছে ভাৰতৰ ৰাজ ভাষা আৰু আন কোনো ভাৰতীয় ভাষাৰ সৈতে অন্তর্নিহিত সংঘাত নাই৷ হিন্দী সকলো ভাৰতীয় ভাষাৰ বন্ধু আৰু সতীর্থ৷ অৱশ্যে মোৰ দৃষ্টিত হিন্দী আৰু আন ভাৰতীয় ভাষাৰ ক্ষেত্রত অলপ নমনীয় হোৱাটো প্রয়োজন৷ নমনীয়তাই ভাষাসমূহৰ মাজত থকা পার্থক্যসমূহ যদি আছে, তেন্তে গ্রহণ আৰু সংহত মনোভাবেৰে সমাধান কৰাত সহায় কৰিব৷ ইয়াৰ ফলত ভাষাসমূহক প্রগতিশীল, সাংস্কৃতিক–ভাষিক সংগীৰ এক সংহত অর্থত অধিক উজ্জীৱিত হৈ উঠাৰ লগতে সম্প্রসাৰণত সক্ষম হ’ব৷
কিছুসংখ্যক লোকে ইংৰাজী ভাষাত নিপুণ লোকক শ্রেষ্ঠ বুলি ভাবিবলৈ ধৰে৷ এইটো সত্য যে কোনো এজন ব্যক্তিৰ জ্ঞান অথবা বৌদ্ধিক সামর্থ্যৰ লগত ভাষাৰ কোনো সম্পর্ক নাই৷ ভাষা কেৱল অভিব্যক্তি আৰু ভাব প্রকাশৰ মাধ্যম৷ প্রকৃততে এজন ব্যক্তিৰ বৌদ্ধিক ক্ষমতা উজ্জ্বল হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি থাকে, যদিহে ব্যক্তিক মাতৃভাষাত শিক্ষা প্রদান কৰা হয়৷ মাতৃভাষাৰ বাহিৰে আন ভাষাত প্রদান কৰা শিক্ষাই শিশুৰ বৌদ্ধিক অগ্রগতি সীমিত কৰিব পাৰে৷ কাৰণ তেওঁৰ নিজৰ মাতৃভাষাত চিন্তা ক্ষমতা সবাতোকৈ সন্মোহক হয়৷ গতিকে মোৰ দৃষ্টিত শিশুৰ শৈক্ষিক অগ্রগতি আৰু শিক্ষাৰ মাধ্যমৰ মাজত এক গভীৰ সম্পর্ক আছে৷
মাতৃভাষাত অধ্যয়নৰ বিকল্পৰ অভাৱৰ বাবে আমি এতিয়ালৈকে দেশৰ গৱেষণা, বিজ্ঞান, মানৱ বিজ্ঞান আৰু আন শৈক্ষিক ক্ষেত্রত ৫ শতাংশতকৈ অধিক সম্ভাৱনাকে আগবঢ়াই নিবলৈ সক্ষম হৈছোঁ৷ গতিকে আত্মনির্ভৰতাৰ বাবে ভাৰতৰ লক্ষ্যই এটা ডাঙৰ পদক্ষেপ লাভ কৰিব যেতিয়া মাতৃভাষাত শিক্ষা প্রদান কৰা হ’ব৷ ফলত আমি আমাৰ বৌদ্ধিক ক্ষমতাৰ সম্পূর্ণ সুবিধা ল’ব পাৰিম৷ সেই কাৰণেই সমগ্র বিশ্বৰ শিক্ষাবিদসকলে মানুহৰ বৌদ্ধিক চিন্তাধাৰা, গৱেষণা, বিশ্লেষণাত্মক সক্ষমতাক সাহসী কৰি তোলা পাঠদানৰ মূল মাধ্যম হিচাপে মাতৃভাষাক ক্রমান্বয়ে অধিক প্রাধান্য দিছে৷
জাতিৰ পিতা মহাত্মা গান্ধীয়ে সদায়েই ভাৰতীয় ভাষাৰ সৈতে সংযোগ কৰি কাৰিকৰী আৰু বিশেষ জ্ঞানক ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ বাবে অধিক সুলভ কৰি তোলাৰ পক্ষপাতী আছিল৷ গান্ধীজীয়ে কৈছিল– আমাৰ হাতত ৰসায়নবিদ, অভিযন্তা আৰু আন বিশেষজ্ঞৰ সেনানী থাকিব লাগে৷ যিসকল জাতিটোৰ প্রকৃত সেৱক হ’ব৷ … এইসকল বিশেষজ্ঞই ক’ব বিদেশী ভাষা নহয়, জনসাধাৰণৰ ভাষা৷ তেওঁলোকে লাভ কৰা সকলো জ্ঞান জনতাৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হ’ব৷ গান্ধীজীৰ চিন্তাধাৰাক অনুকৰণ কৰি নৰেন্দ্র মোদী চৰকাৰে নতুন শিক্ষা নীতিৰ অধীনত মাতৃভাষাৰে শিক্ষা প্রদানৰ দিশত কাম কৰি আছে– প্রাথমিকৰ পৰা কাৰিকৰী, আইনৰ পৰা চিকিৎসা শিক্ষালৈ৷ চৰকাৰে এই বিষয়ত মনোনিৱেশত অটল হৈ আছে৷ ইয়াৰ অধীনত মধ্যপ্রদেশ হিন্দী ভাষাত এম বি বি এছ পাঠ্যক্রম মুকলি কৰা দেশৰ প্রথম ৰাজ্য হিচাপে পৰিগণিত হৈছে৷
প্রধানমন্ত্রী মোদীয়ে কল্পনা কৰা আত্মনির্ভৰতাৰ পথত দৃঢ়তাৰে আগবাঢ়িছে ভাৰত৷ এইটো মনত ৰখা গুৰুত্বপূর্ণ যে আত্মনির্ভৰতা কেৱল ব্যৱসায়–বাণিজ্য আৰু সেৱাৰ বিষয় নহয়৷ ই আমাৰ ভাষাসমূহো৷ আত্মনির্ভৰতাৰ লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ হ’লে আমাৰ ভাষাসমূহো শক্তিশালী কৰি তোলাটো প্রয়োজনীয়৷ ইয়াৰ বাবেই নতুন শিক্ষা নীতিত মাতৃভাষাত শিক্ষা প্রদান কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে৷ ফলত ভাৰতীয় ভাষাসমূহক দেশৰ শিক্ষা ব্যৱস্থাত প্রাপ্য গুৰুত্ব প্রদান কৰা হৈছে৷ অভিযান্ত্রিক শিক্ষা আঠ ভাৰতীয় ভাষা– তামিল, তেলুগু, মালয়ালম, গুজৰাটী, মাৰাঠী, বাংলা, হিন্দী আৰু ইংৰাজীলৈ অনুবাদৰ পদক্ষেপ গ্রহণ কৰা হৈছে৷ এই ভাষাকেইটালৈ অভিযান্ত্রিক পাঠ্যক্রমৰ গ্রন্থ অনুবাদ কৰা হৈছে৷ নীট আৰু ইউ জি চিৰ অধীনৰ পৰীক্ষাসমূহো ১২টা ভাষাত চলি আছে৷ এই সকলোবোৰেই ভাৰতীয় ভাষা শক্তিশালীকৰণৰ বাবে মোদী চৰকাৰৰ প্রচেষ্টা আৰু পদক্ষেপৰ উদাহৰণ৷
১৯ শতিকাত দাদাভাই নৌৰজীয়ে ভাৰতৰ সংসাধনৰ প্রত্যাৱর্তনক ‘ধনৰ নিষ্কাশন’ (ড্রেইন অৱ ৱেলথ) ৰূপে বর্ণনা কৰিছিল৷ আজি ২১ শতিকাত আমি মগজুৰ নিষ্কাশন (ড্রেইন অৱ ব্রেইন) প্রত্যক্ষ কৰিছোঁ৷ ধনৰ নিষ্কাশন (ড্রেইন অৱ ৱেলথ)ক প্রাধান্য দিয়া একেবোৰ শক্তিয়েই এতিয়া বিদেশী ভাষাৰ শিক্ষাৰ জৰিয়তে ভাৰতৰ যুৱক–যুৱতীসকলক্ প্রৰোচিত কৰি ভাৰতৰ পৰা মগজুৰ নিষ্কাশন (ড্রেইন অৱ ব্রেইন)ত জড়িত হৈ পৰিছে৷ ব্রেইন ড্রেইনৰ এই পৰিস্থিতি ‘ব্রেইন গেইন’লৈ ৰূপান্তৰিত হ’ব৷ যেতিয়া ভাৰতৰ যুৱক–যুৱতীসকলে নিজৰ মাতৃভাষাত শিক্ষা ল’বলৈ আৰম্ভ কৰিব৷ আজি ভাৰতীয় ভাষাত শিক্ষা প্রদানৰ ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰা হৈছে৷ ফলত ভাৰতৰ যুৱক–যুৱতীসকল বিদেশী ভাষা আৰু সংস্কৃতিৰ বশৱর্তী হ’ব নোৱাৰে৷ বৰঞ্চ তেওঁলোকে স্থানীয় ভাষাৰে চিন্তা আৰু নিজৰ বৌদ্ধিক কৌতূহল যোগাই তুলিব পাৰিব৷
ভাৰতীয় জনতা পার্টী (বিজেপি) যেতিয়াই কোনো সুযোগ লাভ কৰে, তেতিয়াই ভাৰতীয় ভাষাসমূহক সবল আৰু উদ্দীপক কৰাৰ দিশত কাম কৰি আহিছে৷ ঔপনিৱেশিক যুগ সমাপ্ত হোৱাৰ পাছতো ভাৰতত বাৰম্বাৰ চৰকাৰে দীর্ঘদিন ধৰি ভাৰতীয় ভাষাবোৰক হীনমান্যতাৰ বলি কৰি ৰাখিছিল৷ বহিঃদেশ আৰু বহুজাতিক মঞ্চত ভাৰতৰ অধিকাংশ নেতাই ইংৰাজীত বার্তালাপ কৰাৰ বিপৰীতে দেশৰ বৈদেশিক মন্ত্রী হিচাপে অটল বিহাৰী বাজপেয়ীয়ে ৰাষ্ট্রসংঘত হিন্দীত ভাষণ দি ভাৰতীয় ভাষাক এক সন্মানৰ যোগ্য কৰিছিল৷ আজি প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীয়েও বহিঃদেশৰ মঞ্চত হিন্দীতে ভাষণ দি বাজপেয়ীৰ উত্তৰাধিকাৰিত্বক আগুৱাই লৈ গৈছে৷ হিন্দী ভাষাত মোদীজীৰ ভাষণে ভাৰতীয় ভাষাৰ সন্মান পৰিচয় প্রতিষ্ঠা কৰাই নহয়, ভাৰতীয়সকলৰ আত্মবিশ্বাসো বৃদ্ধি কৰিছে৷
প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীয়ে মাতৃভাষাত শিক্ষা প্রদানৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি ভাৰতীয় ভাষাক শক্তিশালী কৰাই নহয়, আমাৰ শিক্ষার্থীৰ বৌদ্ধিক ক্ষমতাও গুণগতভাৱে বৃদ্ধি কৰিব৷ মই সম্পূর্ণ আত্মবিশ্বাসী যে আগন্তুক প্রজন্মৰ বাবে ভাৰতীয় ভাষাসমূহ প্রগতিশীল অভিযোজন ক্ষমতাৰ ধাৰাবাহিকতাত জনস্বার্থ আৰু বিকাশৰ এক শক্তিশালী তন্ত্রৰ সৈতে সমৃদ্ধিশালী আৰু বিকশিত হ’ব৷
You might also like