বিশেষ বাৰ্তা, ৭ নৱেম্বৰঃ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ই ডব্লিউ এছ সংৰক্ষণক সেউজ সংকেত দিলে। শুনানিৰ সময়ত ৫জন ন্যায়াধীশৰ ভিতৰত ৩জনেই সংৰক্ষণৰ পক্ষত আছিল। আৰ্থিকভাৱে দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ বাবে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে এই সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছে, য’ত শিক্ষানুষ্ঠান আৰু চৰকাৰী চাকৰিত ১০ শতাংশ সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা আছে। শুনানিৰ সময়ত পাঁচজন ন্যায়াধীশৰ ভিতৰত তিনিজনে অৰ্থনৈতিক ভিত্তিত সংৰক্ষণৰ সমৰ্থন কৰে। ন্যায়াধীশ মহেশ্বৰীয়ে কয় যে অৰ্থনৈতিক সংৰক্ষণ সংবিধানৰ মৌলিক গাঁথনিৰ বিৰোধী নহয়। ১০৩নং সংশোধনী বৈধ। এই সিদ্ধান্তত সন্মতি দি ন্যায়াধীশ বেলা ত্ৰিবেদীয়ে কয় যে ন্যায়াধীশ মহেশ্বৰীৰ সিদ্ধান্তত মই একমত। ইতিমধ্যে SC/ST/OBCয়ে ৰিজাৰ্ভেচন পাইছে। ইয়াক সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ লগত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব নোৱাৰি। সংবিধান প্ৰণয়নকাৰীসকলে সীমিত সময়ৰ বাবে সংৰক্ষণ ৰখাৰ কথা কৈছিল যদিও ৭৫ বছৰৰ পাছতো এই সংৰক্ষণ অব্যাহত আছে। একে সময়তে পাঁচজনীয়া বিচাৰপীঠৰ ভিতৰত অন্যতম ন্যায়াধীশ ৰবীন্দ্ৰ ভাটে এই সিদ্ধান্তক লৈ মতানৈক্য প্ৰকাশ কৰিছে। ৰবীন্দ্ৰ ভাটে কয় যে জনসংখ্যাৰ এক বৃহৎ অংশ অনুসূচিত জাতি/অনুসূচিত জাতি/অবিচিৰ। তেওঁলোকৰ বহুতেই দুখীয়া। গতিকে ১০৩নং সংশোধনী ভুল। ন্যায়াধীশ এছ ৰবীন্দ্ৰ ভাটেও ৫০ শতাংশৰ ওপৰত সংৰক্ষণ দিয়াটো ভুল বুলি বিবেচনা কৰিছে। ১৫(৬) আৰু ১৬(৬) অনুচ্ছেদ বাতিল কৰিব লাগে বুলিও তেওঁ কয়। আনহাতে, মুখ্য ন্যায়াধীশ ললিতেও সংৰক্ষণৰ বিৰোধিতা কৰিছে। তেওঁ কয় যে ন্যায়াধীশ ৰবীন্দ্ৰ ভাটৰ সিদ্ধান্তত মই একমত। অৰ্থাৎ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ই ডব্লিউ এছ সংৰক্ষণ ৩-২ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰে সমৰ্থন কৰিছে। দৰাচলতে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে সংবিধান সংশোধন কৰি সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ আৰ্থিকভাৱে দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ বাবে ১০ শতাংশ সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। এই ব্যৱস্থা কৰা ১০৩সংখ্যক সাংবিধানিক সংশোধনীক উচ্চতম ন্যায়ালয়ত প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হয়। এই বিষয়ত প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে যে ই ডব্লিউ এছ সংৰক্ষণ সংবিধানৰ মৌলিক গাঁথনিৰ বিৰুদ্ধে নেকি? এই ব্যৱস্থাটো কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ২০১৯ চনত অৰ্থাৎ যোৱা লোকসভা নিৰ্বাচনৰ ঠিক আগতে ৰূপায়ণ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ বাবে সংবিধানত ১০৩ সংখ্যক সংশোধনী কৰা হৈছিল। যাৰ অধীনত সংবিধান সংশোধনী বিধেয়কখন লোকসভাত উত্থাপন কৰা হৈছিল যাতে সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ দৰিদ্ৰ লোক অৰ্থাৎ চৰকাৰী চাকৰিৰ পৰা শিক্ষানুষ্ঠানলৈ আৰ্থিকভাৱে দুৰ্বল লোকক ১০ শতাংশ সংৰক্ষণ দিব লাগে। এই সংৰক্ষণ ২০১৯ চনৰ ১৪ জানুৱাৰীত কাৰ্যকৰী কৰা হৈছিল। যিহেতু সংৰক্ষণক দলিত, জনজাতীয় আৰু পিছপৰা শ্ৰেণীক সবলীকৰণ আৰু সামাজিক মৰ্যাদা প্ৰদানৰ এক ‘সঁজুলি’ হিচাপে বিবেচিত হৈছে। এই সন্দৰ্ভত ৪০খনতকৈও অধিক আবেদন দাখিল কৰা হৈছিল। এই আবেদনসমূহত যুক্তি দিয়া হৈছে যে ১০ শতাংশ সংৰক্ষণ সংবিধানৰ মৌলিক গাঁথনি উলংঘা কৰা। তামিলনাডুৰ শাসকীয় দল ডি এম কেকে ধৰি কেইবাজনো আবেদনকাৰীয়ে ই ডব্লিউ এছ কোটাক সংবিধানৰ বিৰুদ্ধে বুলি কৈ আদালতত প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ২০২২ চনত সংবিধান বিচাৰপীঠ গঠন হয় আৰু ১৩ ছেপ্টেম্বৰত মুখ্য ন্যায়াধীশ ইউ ইউ ললিত, ন্যায়াধীশ দীনেশ মহেশ্বৰী, ন্যায়াধীশ ৰবীন্দ্ৰ ভাট, ন্যায়াধীশ বেলা এম ত্ৰিবেদী আৰু ন্যায়াধীশ জে বি পদৰৱালাৰ সংবিধান বিচাৰপীঠৰ শুনানি আৰম্ভ হয়। ই ডব্লিউ এছ সংৰক্ষণ কোটাৰ ভিতৰত সেইসকল লোক আহে যিসকল সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত আৰু অৰ্থনৈতিকভাৱে দুৰ্বল অংশৰ। SC, ST, OBC শিতান এই কোটাৰ অন্তৰ্গত নাহে। সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ যিসকল লোকৰ বাৰ্ষিক আয় ৮ লাখতকৈ কম, তেওঁলোকেও এই সংৰক্ষণৰ সুবিধা লাভ কৰিব। যদি ব্যক্তিজন গাঁৱৰ হয়, তেন্তে যাৰ ৫ একৰতকৈ কম কৃষিভূমি বা ১০০০ বৰ্গফুট ঘৰ আছে, তেওঁলোকো ই ডব্লিউ এছ সংৰক্ষণৰ অধীনত আহে। ইয়াৰ উপৰিও যিটো পৰিয়ালত অধিসূচিত নিগমত ১০০ বৰ্গ গজ বা অজানিত নিগমত ২০০ বৰ্গ গজ প্লট আছে, সেই পৰিয়ালটোও এই কোটাৰ অধীনত আহে। সংবিধানত দিয়া যিকোনো আইন সলনি কৰি যেতিয়া যিকোনো নতুন বস্তু যোগ কৰা হয়, তেতিয়া তাক সংবিধান সংশোধনী বোলা হয়। সংশোধনীৰ এই কাম সংসদে কৰে। ১০৩সংখ্যক সংশোধনীৰ লগে লগে সংবিধানত ১৫(৬) আৰু ১৬(৬) অনুচ্ছেদ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়, যাৰ বাবে ই ডব্লিউ এছে ১০ শতাংশ সংৰক্ষণ লাভ কৰে। দেশত নিৰ্মিত আইন অনুসৰি সংৰক্ষণৰ সীমা ৫০ শতাংশতকৈ অধিক হ’ব নোৱাৰে। অৰ্থাৎ ৫০ শতাংশতকৈ অধিক সংৰক্ষণ দিব নোৱাৰিব। বৰ্তমান দেশত ৪৯.৫% সংৰক্ষণ আছে। য’ত অ’বিচিৰ বাবে ২৭ শতাংশ, অনুসূচিত জাতি (এছচি)ৰ বাবে ১৫ শতাংশ আৰু অনুসূচিত জনজাতি (এছটি)ৰ বাবে ৭.৫% সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা আছে। এইবোৰৰ বাহিৰেও আৰ্থিকভাৱে দুৰ্বল সাধাৰণ শ্ৰেণীৰ লোকক ১০% সংৰক্ষণ দিয়া হয়।