ড০ পার্থসাৰথি মহন্ত
জন্ম হৈ কেনেকুৱা লাগিল বাৰু
এই ভাবটো মনলৈ আহেনে?
মানসিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা জন্ম হোৱাৰ ধাৰণাটো ইমানেই মৌলিক যে আমি জন্ম হোৱাক লৈ প্রশ্নয়েই নকৰোঁ৷ শিশু অৱস্থাত আমি জীৱনক স্বাভাৱিক বাস্তৱ হিচাপেই গ্রহণ কৰোঁ৷ সৰু ল’ৰা–ছোৱালীয়ে কিয় জন্ম হৈছিল সেই কথা খুব কমেইহে চিন্তা কৰে৷ জানিত–জানিতভাৱে তেওঁলোক পৃথিৱীখন আৱিষ্কাৰ কৰাত নিমগ্ন হৈ থাকে৷ মনোবিজ্ঞানীসকলে ইয়াক ‘নিষ্পাপ বাস্তৱবাদ’ বুলি কয়, য’ত শিশুৱে গভীৰ অর্থ বিচাৰি কোনো প্রশ্ন উত্থাপন নকৰাকৈয়ে পৃথিৱীখন আৰু এই পৃথিৱীত নিজৰ অস্তিত্বক আটাইতকৈ স্বাভাৱিক বুলি ভাবে৷
বয়স বঢ়াৰ লগে লগে অৱশ্যে আমি সময়, পৰিচয় আৰু জীৱনৰ প্রত্যাহ্বানৰ প্রতি সচেতন হৈ পৰোঁ৷ বিভিন্ন সংগ্রামৰ সন্মুখীন হ’লেও কিন্তু আমি সাধাৰণতে আমাৰ জন্মৰ সত্যটোক লৈ প্রশ্ন নকৰোঁ৷ জীৱনক সাধাৰণতে এটা সুযোগ হিচাপে গণ্য কৰা হয়– অভিজ্ঞতা, অনুভৱ আৰু উৎকর্ষ সাধন কৰাৰ সুযোগ৷ বৰঞ্চ অৱচেতন মনত আমি অনুভৱ কৰোঁ যে তথাকথিত উত্থান–পতনৰ ওপৰত আমাৰ জীৱনৰ প্রকৃত উদ্দেশ্য নির্ভৰ নকৰে৷ অস্তিত্বৰ অন্তর্নিহিত গ্রহণযোগ্যতাই সেয়াই বুজায়৷
আমাৰ অস্তিত্বৰ আঁৰৰ উদ্দেশ্যক লৈ আমি প্রশ্ন উত্থাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰোঁ জীৱনৰ জটিলতাবোৰৰ সন্মুখীন হোৱাৰ লগে লগেহে৷ এক মানৱীয় বৈশিষ্ট্য৷ ‘অস্তিত্বগত কৌতূহল’৷ মনোবিজ্ঞানী ভিক্টৰ ফ্রেংকলৰ মতে, মানুহে অর্থ বিচাৰি ফুৰে– জীৱনৰ অর্থ৷ অর্থ বিচাৰি ফুৰা এই ইচ্ছাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয় আমাৰ জীৱন৷ জীৱনে প্রতিকূলতা কঢ়িয়াই আনিলেও আমি ‘মোৰ উদ্দেশ্য কি?’ বুলি জীৱনৰ অর্থ বিচাৰোঁ৷ আমি কিয় জন্ম লৈছোঁ বুলি প্রশ্ন নকৰোঁ, আমি জীৱনৰ তাৎপর্যহে বিচাৰোঁ৷
বাধা, কষ্ট, সাময়িক বিফলতা বা হতাশাৰ সময়ত জীৱনৰ ওপৰত আমাৰ প্রতিফলন হৈ পৰে অগ্ণি স্ফুলিংগৰ সমষ্টি৷ আমি প্রশ্ন কৰোঁ– কিয় এই সংগ্রাম? কিয় মই? কিয় মোৰ? তথাপি কিন্তু এই প্রতিফলন জীৱনৰ জটিলতাখিনিতেই সীমাবদ্ধ হৈ থাকে, জন্ম সত্যক বিচাৰি নাযায়৷ এই পার্থক্যই আচলতে আমাৰ অস্তিত্বত অন্তর্নিহিত হৈ থকা এক মৌলিক আশাবাদ উন্মোচন কৰে– যে আমি জীৱনটোক গ্রহণ কৰি লওঁ, কেৱল ইয়াক অর্থপূর্ণ কৰাৰহে উপায় বিচাৰোঁ৷
খুব কমেইহে প্রশ্ন কৰোঁ– ‘মোৰ কিয় জন্ম হ’ল?’ বেছিভাগেই জীৱনকেই গুৰুত্ব দিওঁ– সহজাতভাৱে৷ অস্তিত্বহীনতা নহয়, আমি অস্তিত্ব বিচাৰোঁ৷ সেই কাৰণেই আমি অস্তিত্বক লৈ প্রশ্ণ নকৰোঁ, জন্মক লৈ প্রশ্ন নকৰোঁ৷ আমি জীয়াই থাকিব বিচাৰোঁ৷ কেৱল ভৌতিকভাৱে নহয়, আমাক মৰম, আনন্দ, ভালপোৱা, সফলতা, শ্রীবৃদ্ধি সকলো লাগে৷ প্রতিকূল পৰিস্থিতিতো জীয়াই থকাৰ এই প্রবল ইচ্ছাৰ বাবেই আমি অস্তিত্বক বিচাৰোঁ আৰু জীৱনক আঁকোৱালি লওঁ৷ এয়া মানুহৰ অস্তিত্ববাদী প্রৱণতা৷
বিলাই–বিপত্তিৰ মাজতো আমি সেয়েহে জীৱনটোক অর্থপূর্ণ কৰি তুলিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ৷ এটা সময়ত আমি ভাবিবলৈ বাধ্য হওঁ– আৰু কিমান সহ্য কৰিব পাৰিম? একে সময়তে আকৌ ভাবোঁ– এয়াও পাৰ হৈ যাব, হেলাৰঙে৷ এটা সময়ত আমি জীৱনৰ শলাগ লওঁ৷ জীৱনে দিয়া কষ্ট আৰু জীৱনৰ প্রতি কৃতজ্ঞতাবোধৰ সৈতে আমি সহঃ অৱস্থান কৰোঁ৷ এয়া আমাৰ মানসিক স্থিতিস্থাপকতা৷ এই স্থিতিস্থাপকতাই আমাক প্রত্যাহ্বানৰ মাজতো অটল হৈ থাকি জীৱনৰ পূর্ণতা বিচাৰি পাবলৈ সক্ষম কৰি তোলে৷
জীৱনৰ অর্থ আৰু পৃথিৱীত নিজৰ স্থানৰ বিষয়ে চিন্তা কৰাটো মানুহৰ সহজাত প্রবৃত্তি৷ গোটেই জীৱনজুৰি আমি এই আত্মনিৰীক্ষণ, আত্মবিশ্লেষণ কৰোঁ৷ এই প্রতিফলনেই সৃষ্টি কৰে আমাৰ পৰিচয়, গঢ়ি তোলে আত্মবোধ৷ এই অন্তর্দৃষ্টিৰ কাৰণেই আমি কৃতজ্ঞ হওঁ জীৱনৰ প্রতি, বিপর্যয়ৰ মাজতো৷ এই প্রতিফলনেই কষ্টৰ মাজতো অস্তিত্বৰ সৌন্দর্যৰ উপলব্ধি আনি দিয়ে৷
জটিলতা–বাধা–সুবিধা জীৱনৰ এক অনিবার্য অংশ৷ কঠিন সময়ত আমি কিন্তু আমাৰ অস্তিত্বক লৈ অনুশোচনা নকৰোঁ৷ আমি আমাৰ স্থিতিস্থাপকতা বঢ়াই দিওঁ৷ প্রতিকূলতাই আচলতে আমাৰ আত্মবোধক শক্তিশালী কৰি আমাৰ মূল্যবোধ আৰু অগ্রাধিকাৰসমূহ অন্বেষণ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰে৷ প্রত্যাহ্বান অতিক্রম কৰি আমি আমাৰ স্থিতিস্থাপকতা আৰু জীৱনৰ অর্থ বিচাৰি উলিওৱাৰ ক্ষমতা গভীৰভাৱে উপলব্ধি কৰোঁ, আনকি ভীষণ কঠিন সময়তো৷
ধর্মীয় আৰু দার্শনিক বিশ্বাসে জীৱনৰ উদ্দেশ্যৰ প্রশ্ণটোকেই অন্বেষণ কৰি আহিছে৷ এনে অন্তর্দৃষ্টিয়ে মানুহক অস্তিত্বৰ শান্তি আৰু জীৱনৰ অর্থ বিচাৰি উলিয়াবলৈ সহায় কৰি আহিছে৷ সনাতন আৰু বৌদ্ধ ধর্মৰ মতে, জীৱন শ্রীবৃদ্ধি আৰু শিক্ষণ চক্রৰ অংশ, য’ত প্রতিটো অস্তিত্বই আধ্যাত্মিক জ্ঞান লাভৰ দিশত কাম কৰে৷ খ্রীষ্টান ধর্মই কয়– জীৱন ঈশ্বৰৰ পৰা পোৱা উপহাৰ৷ প্রতিজন ব্যক্তিক এটা উদ্দেশ্যৰ বাবে অনন্যভাৱে সৃষ্টি কৰা হৈছে৷
ইফালে জাঁ পল ছার্ত্রে আৰু এলবার্ট কেমুৰ দৰে অস্তিত্ববাদী দার্শনিকসকলে কৈছে যে জীৱনৰ অর্থ পূর্ব–নির্ধাৰিত নহয়, বৰঞ্চ ব্যক্তিগত পছন্দ আৰু কার্যৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হয়৷ এই দৃষ্টিভংগীয়ে মানুহক নিজৰ অস্তিত্ব গঢ়ি তোলাৰ স্বাধীনতাক আঁকোৱালি ল’বলৈ উৎসাহিত কৰে, তেওঁলোকে এই পৃথিৱীত উদ্দেশ্য বিচাৰি পায়৷
জীৱনৰ উদ্দেশ্যত আমাৰ প্রতিফলন সংযোগ, বুজাবুজি আৰু পূর্ণতাপ্রাপ্তিৰ অভিযানৰ অংশ৷ এই যাত্রাত আমি আনন্দ আৰু কষ্ট দুয়োটাকে মানৱ অভিজ্ঞতাৰ অপৰিহার্য অংশ হিচাপে গ্রহণ কৰিবলৈ শিকোঁ৷ জীৱনৰ উদ্দেশ্যক লৈ চিন্তাই আমাক পৃথিৱীত আমি পোৱা সময়খিনিক সর্বোত্তম ব্যৱহাৰ কৰাৰ আমাৰ স্বাভাৱিক ইচ্ছা, স্থিতিস্থাপকতা আৰু আশাবাদক উজলাই তোলে, জীৱনৰ অনিবার্য উত্থান–পতনবোৰৰ মাজতো৷ আমি কিন্তু নোসোধোঁ– মোৰ কিয় জন্ম হ’ল?
ফোন : ৯৪৩৫০–৪৮৪৮০