এছিয়াৰ দ্বিতীয় বৃহৎ আঁচনিঃ জলসিঞ্চনৰ নামত ৫০ বছৰে লুণ্ঠন

নিয়মীয়া বাৰ্তা, ১৬ জুনঃ এছিয়া মহাদেশৰ দ্বিতীয় বৃহৎ জলসিঞ্চন আঁচনি৷ আঁচনিখনৰ ৰূপায়ণ আৰম্ভ হৈছিল ১৯৭২ চনতে৷ ৫০ বছৰ অতিক্রম কৰিবলৈ ওলোৱা সময়তো আঁচনিখনৰ ৰূপায়ণ সম্পূর্ণ হৈ উঠা নাই৷ কৃষকে খেতিপথাৰত পোৱা নাই পানী৷ অথচ পানী যোগান আঁচনিখনৰ নামত বছৰি ব্যয় কৰি থকা হৈছে কোটি কোটি টকা৷ এখন আঁচনিৰ নামত অর্ধশতিকাজুৰি অবিৰাম লুণ্ঠন চলি থকাৰ এই কাহিনী সংঘটিত হৈছে অসমৰ নগাঁও জিলাত৷ জিলাখনত ’৭০ৰ দশকতে আৰম্ভ কৰা আঁচনিখনে আজিও কৃষকৰ পানীৰ চাহিদা পূৰণ কৰিব পৰা নাই৷ অথচ আঁচনিখনৰ নামত লুণ্ঠনকাৰী এটা চক্রৰ ধনৰ চাহিদা ঠিকেই পূৰণ হৈ আছে৷

উল্লেখ্য যে নগাঁও জিলাৰ বৃহৎ অংশৰ কৃষক ৰাইজক উপকৃত কৰিব পৰাকৈ ১৯৭২ চনতে আৰম্ভ কৰা হৈছিল কলিয়াবৰ উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনিৰ কাম৷ হাতীমূৰা পাহাৰৰ কাষেদি বৈ যোৱা ব্রহ্মপুত্রৰ পাৰত স্থাপন কৰা হৈছিল এই জলসিঞ্চন আঁচনি৷ অপৰূপ প্রাকৃতিক সৌন্দর্যৰ মাজত পৰিৱেষ্টিত এই জলসিঞ্চন আঁচনিক লৈ বৃহৎসংখ্যক কৃষক ৰাইজৰ মাজত আশাৰ সঞ্চাৰ হৈছিল যদিও কৃষকৰ সেই আশা অকালতে মৰহি গ’ল৷ ৮৪৮০ হেক্টৰ কৃষিভূমিত পানী যোগানৰ নির্ধাৰিত লক্ষ্য আছিল এই আঁচনিখনৰ৷ পৰৱর্তী সময়ত এই আঁচনিখনক সংলগ্ন কৰি ১৯৭৭ চনত আৰম্ভ কৰা হয় কলং উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনি৷

এই আঁচনিৰ লক্ষ্য নির্ধাৰণ কৰা হ’ল ২১ হাজাৰ হেক্টৰ কৃষিভূমিত পানী যোগান৷ তেতিয়াৰে পৰা এই দুয়োখন আঁচনিয়ে কলিয়াবৰ–কলং উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনি হিচাপে পৰিচিতি লাভ কৰে৷ শেহতীয়াভাৱে কলং উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনিৰ ব্রাজখনৰ বিপৰীতে ১৯৭২ চনত স্থাপিত কলিয়াবৰ উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনিৰ ব্রাজখন ব্রহ্মপুত্রৰ পাৰৰ পৰা প্রায় নিশ্চিহ্ণ হৈ পৰিল৷ উচ্চ ক্ষমতাসম্পন্ন ৮টাকৈ ইলেকট্রিক মটৰ পাম্পেৰে পৰিপূর্ণ ব্রাজখনৰ অস্তিত্ব নোহোৱাৰ দৰে হৈ পৰিছে৷ ২০১৮ বর্ষত হাতীমূৰাৰ ব্রহ্মপুত্রৰ বালিত জৰাজীর্ণ অৱস্থাত পৰি থকা ব্রাজখন পৰৱর্তী সময়ত মেৰামতি কৰাৰ বিপৰীতে ভাঙি চূৰমাৰ কৰে জলসিঞ্চন বিভাগে৷ সম্প্রতি উচ্চ ক্ষমতাসম্পন্ন ইলেকট্রিক মটৰসহ ব্রাজখনৰ ভগ্ণাৱশেষ মুকলি আকাশৰ তলতে পৰি আছে৷

উল্লেখ্য যে এই আঁচনিখনে জিলাখনৰ কলিয়াবৰ ৰাজহ চক্রৰ অন্তর্গত পূবথৰিয়া, চতিয়াল আৰু বৰভগীয়া মৌজাৰ কৃষকৰ কৃষিভূমি সামৰি লৈছিল৷ মৌজাকেইটাৰ ১১,৭০১ হেক্টৰ কৃষিভূমি আৰু ৮,৫৮৩ হেক্টৰ এন আই ই মাটি সামৰি জলসিঞ্চনৰ বাবে ৯২,৮৯৬ কিলোমিটাৰ নলা নির্মাণ কৰা হয়৷ এই নলা নির্মাণৰ ফলত কেইবাহাজাৰ কৃষকৰ আবাদী কৃষিভূমি অধিগ্রহণ কৰা হৈছিল৷ তাৰ পিছতো কোটি কোটি টকা ব্যয় কৰি স্থাপন কৰা এছিয়া মহাদেশৰ ভিতৰতে দ্বিতীয় সর্ববৃহৎ জলসিঞ্চন আঁচনিখনে আজিলৈকে কৃষকৰ চাহিদা অনুসৰি কৃষিভূমিত পানী যোগান ধৰিব নোৱাৰিলে৷ অথচ এই আঁচনিখনৰ নলাকে ধৰি অন্যান্য ক্ষেত্রৰ মেৰামতি আৰু পুনৰ নির্মাণৰ নামত বছৰি কোটি টকা ব্যয় কৰি অহা হৈছে৷

অৱশ্যে জলসিঞ্চন বিভাগৰ একাংশ বিষয়া, কর্মচাৰী, ঠিকাদাৰ, ৰাজনৈতিক নেতা আদি লাভান্বিত হৈ আহিছে৷ সম্প্রতি ৬টা পাম্পৰ জৰিয়তে পানী উত্তোলন কৰিব পৰা ব্যৱস্থা আছে যদিও আঁচনিখন এতিয়া চূড়ান্ত প্রহসনত পৰিণত হৈছে৷ যাৰ বাবে কৃষকে বৰষুণৰ পানীলৈ অপেক্ষা কৰি থাকিবলগীয়া হয়৷ প্রণিধানযোগ্য যে আৰম্ভণিতে জাহাজসদৃশ দুখন ব্রাজ স্থাপন কৰি নলাৰ জৰিয়তে কৃষিভূমিলৈ পানী বোৱাই অনাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল৷ তদুপৰি কলং উত্তোলিত জলসিঞ্চন আঁচনিৰ জৰিয়তে শ্লুইচ গেটৰ সহায়েৰে কলঙৰে পানী বোৱাই আনি কলংপাৰৰ কৃষক ৰাইজৰ খেতিপথাৰ জীপাল কৰাৰ পদক্ষেপ গ্রহণ কৰা হৈছিল৷ এই আঁচনিখনৰ জৰিয়তে মথাউৰিৰ সহায়ত পানী বোৱাই নিয়াৰ ব্যৱস্থা হাতত লোৱা হৈছিল৷ কিন্তু মথাউৰি নির্মাণৰ দায়িত্ব পোৱা জলসিঞ্চন বিভাগৰ চি এ ডি বিভাগে অপৰিকল্পিতভাৱে আৰু যেনিতেনি মথাউৰি নির্মাণ কৰা বাবে আঁচনিখন ফলপ্রসূ নহ’ল৷

ইপিনে, ২০১৭ চনৰ ১২ আগষ্টত হাতীমূৰাৰ বান্ধ ভাঙি সৃষ্টি হোৱা ভয়ংকৰ বানপানীত আঁচনিৰ মথাউৰিসমূহ ভাঙি–ছিঙি যায়৷ আজি চাৰি বছৰে মথাউৰি ভগা অংশ মেৰামতি কৰাৰো কোনো ব্যৱস্থা গ্রহণ নকৰিলে জলসিঞ্চন বিভাগে৷ এতিয়া শালিধানৰ খেতি কৰাৰ বতৰ৷ বৰষুণৰ পানীলৈ অপেক্ষা কৰিব লগা হোৱাৰ সময়ত এই আঁচনিখনে কৃষকক যে সকাহ দিব নোৱাৰে সেয়া আকৌ এবাৰ নিশ্চিত হৈছে৷ সোণৰ কণী পৰা হাঁহলৈ ৰূপান্তৰিত হোৱা এই আঁচনিখনৰ জৰিয়তে কেইবাশ বিষয়া–কর্মচাৰী, ঠিকাদাৰ, ৰাজনৈতিক নেতা লাভান্বিত হ’ল যদিও কৃষক ৰাইজে একো সুফল নাপালে৷ বৰভগীয়া, চতিয়াল আৰু পূবথৰিয়া মৌজাৰ কৃষকসকলক উপকৃত কৰিব পৰাকৈ আঁচনিখন কার্যকৰী হৈ নুঠিল৷

সম্প্রতি ব্রহ্মপুত্রই গতি সলনি কৰাত ব্রাজ দুখনৰ প্রতিও ভাবুকিৰ সৃষ্টি হৈছে৷ অৱশ্যে জলসিঞ্চন বিভাগে বালিচৰত নলা কাটি ব্রাজ দুখন থকা ঠাইলৈ পানী বোৱাই অনাৰ ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰা দেখা গৈছে৷ এইক্ষেত্রত জলসিঞ্চন বিভাগ কিমান সফল হয়, সেয়া সময়েহে ক’ব৷ উল্লেখ্য যে বছৰৰ পিছত বছৰ ধৰি নলাইদি পানী নহাৰ ফলত এই নলাসমূহৰ একাংশ হাবি–জংঘলেৰে ভৰি পৰাৰ লগতে একাংশই খেতি–বাতি কৰাও পৰিলক্ষিত হৈছে৷ ক্রমশঃ ধ্বংসৰ গৰাহলৈ গতি কৰা এই জলসিঞ্চন আঁচনিখনক কৃষকৰ চাহিদা পূৰণ কৰিব পৰাকৈ কার্যক্ষম কৰি তুলিবলৈ বিজেপি নেতৃত্বাধীন মিত্রজোঁটৰ চৰকাৰখনক কৃষক ৰাইজে দাবী জনাইছে৷